Sekcja Koszykówki

 

 

 

 

 

 

K O S Z Y K Ó W K A

Koszykówka to zespołowa gra sportowa zarówno dla mężczyzn jak i kobiet. W grze tej udział biorą dwie drużyny składające się z 5 graczy. Celem gry jest uzyskanie jak największej liczby punktów za wrzucenia piłki do kosza przeciwnika.

Swą niesłychaną popularność koszykówka zawdzięcza swej uniwersalnośći. Można w nią grać nie tylko w hali sportowej ale też na boiskach i placach osiedlowych (powstała nawet odrębna poddyscyplina streetball). Tysiące młodych chłopców (także i dziewcząt) grających w kosza naśladuje swoich idoli z ligi NBA czy PLK marząc po cichu o karierze Michaela Jordana.Początki i rozwój koszykówki

Konkurs na grę

Rada Pedagogiczna w Springfield YMCA Sport College (Massachusetts) rozpisała w 1891 roku konkurs na grę potrzebną do zimowej zaprawy dla lekkoatletów i rugbistów oraz atrakcyjną dla młodzieży w okresie zimy. W wyniku konkursu za najlepszy uznano projekt 30-letniego wówczas dr. Jamesa Naismitha, Kanadyjczyka (ur. 6 grudnia 1861 r. w miejscowości Almonte, w kanadyjskim stanie Ontario; zm. 28 grudnia 1939 r. w Lawrence, w amerykańskim stanie Kansas), który od roku był nauczycielem w Springfield. Opracował on na podstawie dotychczas znanych mu różnych gier trzynaście zasad (także moralnych) nowej dyscypliny, która została później przychylnie przyjęta przez tamtejszą młodzież i pozostałych nauczycieli. Chodziło m.in. o grę na ograniczonym polu, pozbawioną przemocy (religia), wyrabiającą szybkość i zręczność, mającą niezbyt wysoki od ziemi cel. Naismith założył, iż grać należy okrągłą piłką z pomocą rąk, nie biegać z piłą lecz ją podawać, zaś każdy mógł stać tam, gdzie chciał. Zabroniony był kontakt fizyczny i wszelka przemoc.

Basketball

W grudniu 1891 roku w sali gimnastycznej YMCA przy Armory Street w Springfield zawieszono na balustradzie dwa kosze wiklinowe na wysokości 3.048 cm (co zostało minimalnie skorygowane i pozostało do dziś). Dwie 9-osobowe drużyny studentów Scholl of Christian Workers rozegrały 21 grudnia 1891 roku pierwsze nieoficjalne spotkanie według zasad opracowanych przez Naismitha. 15 stycznia 1892 roku te zasady ukazały się w piśmie YMCA "The Triangle". Wtedy też - na wniosek studenta Franka Mahana - przyjęto nazwę basketball.

Pierwszy mecz

11 marca 1892 roku w obecności ok. 200 widzów odbył się pierwszy oficjalny mecz koszykówki między drużyną nauczycieli a drużyną studentów YMCA College w Springfield. Wygrali studenci 5:1. Punkt dla nauczycieli zdobył Amos Alonzo Stagg.

W kwietniu 1892 roku w "New York Times" ukazało się pierwsze sprawozdanie z meczu koszykówki. W tym też roku Lew Alen z Hartford (Connecticut) wprowadził po raz pierwszy metalową obręcz w miejsce dawnego kosza wiklinowego.

22 marca 1893 roku w Smith College Northamton (Massachusetts) odbył się pierwszy mecz koszykówki drużyn kobiecych, którego jednak żaden mężczyzna nie mógł obejrzeć. Po prostu: bardzo dbano o to, by pod żadnym pozorem widzami tej gry w wykonaniu kobiet nie byli panowie. Pozostało z tamtych czasów zdjęcie, na którym uwidoczniono moment, gdy występująca w białym stroju niejaka Senda Berenson podrzuca piłkę między kilka dziewcząt odzianych w szkolne uniformy z długimi spódnicami, na rozpoczęcie meczu koszykówki.

27 grudnia 1893 roku w Paryżu został rozegrany pierwszy mecz koszykówki na kontynencie europejskim. Wkrótce okazało się, że koszykówka jest znaną dyscypliną na niemal całym świecie.

Początki organizacji

W 1895 roku zostały sformułowane zasadnicze przepisy dzisiejszej koszykówki. Równocześnie następował jej szybki rozwój zarówno w USA, jak i innych krajach na wszystkich kontynentach. Za oceanem doszło do zawiązania zupełnie nowej organizacji, która zajęła się utworzeniem pierwszej w świecie ligi profesjonalnej ? prekursorki słynnej dziś Nacional Basketball Association.

Na igrzyskach olimpijskich w 1904 roku w St. Louis odbyły się pokazowe mecze koszykówki. Udział w nich wzięły teamy Bufflo Germans, Chicago i New York. Jednak do programu igrzysk dyscyplina ta - w męskim wykonaniu - została wprowadzona dopiero w 1936 roku (Berlin - wygrali Amerykanie, a pierwszą piłę podrzucił 75-letni wówczas James Naismith). Kobiety na olimpijski debiut czekały do 1976 roku (Montreal - zwycięstwo ZSRR).

W latach 1908-1910 rozpoczęły się powszechne próby spopularyzowania koszykówki wśród kobiet i dziewcząt. Wprowadzono drobną modyfikację zasad gry, ułatwiając paniom trafianie do kosza. W 1924 roku odbył się w Paryżu, w trakcie VIII Igrzysk Olimpijskich, turniej kobiet z udziałem ośmiu drużyn.

Pierwsze próby zrzeszenia narodowych federacji w ogólnoświatowy związek pojawiły się już w 1930 roku, kiedy to podczas meczu Włochy - Szwajcaria (11 maja) William Jones i Aldo Nori spotkali się i postanowili utworzyć związek i oddzielić się od Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej. Jednak te odważne próby zakończyły się niepowodzeniem.

Ale co się odwlecze... W 1932 roku w Genewie (warto zaznaczyć, że szwajcarskie miasto jest od niedawna ponownie siedzibą FIBA) utworzono Międzynarodową Federację Koszykówki. Do organizacji przystąpiło osiem krajów: Argentyna, Grecja, Włochy, Łotwa, Portugalia, Rumunia, Szwajcaria i Czechosłowacja, natomiast Bułgaria i Węgry wysłały swych oficjalnych obserwatorów. Pierwszym prezydentem FIBB - bo taki skrót miała pierwotnie organizacja - został Leon Bouffard.

Koszykówka zdobywa świat

W 1934 roku wprowadzono koszykówkę do programu I Igrzysk Azjatyckich w Manili. Dwa lata później w Berlinie w turnieju olimpijskim zagrały zespoły 23. narodowych federacji. Startowali tam również Polacy, którzy zajęli wysokie czwarte miejsce.

W 1935 roku w Genewie odbyły się I Mistrzostwa Europy mężczyzn, a w 1938 roku I Mistrzostwa Europy kobiet. Polska drużyna odniosła wtedy wielki sukces wywalczając brązowy medal.

W 1950 roku w Buenos Aires zorganizowano I Mistrzostwa Świata mężczyzn, zaś o światowy prymat w 1953 roku w Santiago de Chile rywalizowały kobiety.

Warto też wspomnieć o baskecie dla najmłodszych. Światowe władze powołały w 1968 roku Międzynarodowy Komitet Minikoszykówki (CIM).

FIBA - Federation Internationale de Basketball Amateur - zrzesza dziś blisko 200 krajów z wszystkich kontynentów. Federacja ta należy do najliczniejszych spośród wszystkich organizacji sportowych. Poza turniejami olimpijskimi i mistrzostwami świat organizuje mistrzostwa stref i kontynentów we wszystkich kategoriach wiekowych mężczyzn i kobiet, klubowe puchary kontynentalne (od 1958 mężczyźni, a od 1958 kobiety).

Rozwój i popularność koszykówki, którą uprawia kilkaset milionów ludzi na całym świecie, dyscyplina zawdzięcza swoim walorom sportowo-widowiskowym i doskonałej organizacji kierowanej przez wiele lat (1932 - 1976) przez wybitnego działacza Renato Williama Jonesa, a od 1976 roku - Borislava Stankovicia (obecnie, tzn. w 2002 roku zmienił go Patrick Baumann).

Prawie żadna nowożytna dyscyplina sportu nie rozwijała się tak szybko, jak gra dla kobiet i mężczyzn - koszykówka. Zaledwie kilka miesięcy po tym, jak dr James Naismith wymyślił grę w Spriengfield College w 1891 roku, uczennice z sąsiedniej szkoły w Buckingham stwierdziły, że chcą aby pan Naismith nauczył je wszystkiego o tej nowej grze.

Jak wynika z rejestrów, pierwszy oficjalny mecz kobiet odbył się 22 marca 1893 roku, kiedy to w Smith College w Spriengfield spotkały się uczennice pierwszego i drugiego semestru. Pani Senda Berenson Abbott, szefowa wychowania fizycznego w Smith College i dobra znajoma dr. Naismitha, wniosła poprawki do reguł, bardziej odpowiadające koszykarkom i te reguły stały się obowiązujące w USA przez 75 lat. W ciągu kilku lat kobieca gra w Ameryce zrobiła postępy tak szybko, jak męska, stając się najpopularniejszą i szczególnie cenną w okresie edukacji halową dyscypliną dla kobiet.

Od czasu kiedy powstała FIBA, nie kierowała ona bezpośrednio kobiecą koszykówką, a odpowiedzialne za rywalizację były federacje członkowskie danych krajów. Dzięki poparciu hrabiego di San Marzano, pierwsze kobiece mistrzostwa Europy odbyły się w Rzymie w 1938 roku, zaledwie trzy lata po finałach męskich. Pierwsze żeńskie mistrzostwa kontynentu odbyły się w 1946 roku w Ameryce Południowej, ale nie pod auspicjami FIBA, gdyż była tam własna federacja kobiecej koszykówki. Dopiero przed rokiem 1949 FIBA w pełni przejęła kontrolę nad kobiecą koszykówką.

W 1948 roku zapowiedziano, że mistrzostwa mężczyzn zostaną rozegrane w 1950 roku. Już trzy lata później dojrzała idea organizacji kobiecych mistrzostw świata. Obradujący w Helsinkach w 1952 roku Światowy Kongres ustalił, że mistrzostwa odbywać się będą co 4 lata począwszy od roku 1953 i odtąd kobieca koszykówka zaczęła być traktowana na równi z męską. Do 1983 roku mistrzostwa świata kobiet odbywały się rok po imprezie mężczyzn, lecz od 1986 roku zrównano terminy i mistrzostwa odbywały się w tym samym roku, czyli dwa lata po i dwa lata przed igrzyskami olimpijskimi. Warto przypomnieć, że męska koszykówka weszła do programu igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku, czyli już w cztery lata od powstania FIBA, zaś kobiety zmuszone były czekać na to aż 40 lat. Na początku, czyli w 1976 roku, aż do 1988 roku o medale walczyło 6 zespołów kobiecych, w 1992 roku - 8, a w 1996 roku liczby drużyn kobiecych i męskich zrównały się do dwunastu.

Kobiety dołączyły nieco później do struktur wykonawczych FIBA, ale od 1998 roku blisko jedna czwarta członków komisji składa się z kobiet. FIBA konsekwentnie dąży do wypełnienia kryteriów MKOl, któr wymagają, aby niewiele mniej niż 10 procent reprezentacji ciał wykonawczych poszczególnych federacji stanowiły kobiety.

W lutym 2000 roku FIBA została pierwszą międzynarodową organizacją olimpijską, która została uhonorowana za wkład w rozwój kobiecego sportu i powszechny udział kobiet w zawodach sportowych o wysokiej randze. Nagrodą było trofeum MKOl - World Woman and Sport Trophy. MKOl nie tylko docenił wysiłki FIBA na poszczególnych kontynentach, ale i pracę narodowych federacji w przenoszeniu równości na wszystkich poziomach w koszykówce. Wielu obserwatorów stawia obecnie kobiece umiejętności i ich dojrzałość techniczną na równi, a w niektórych przypadkach nawet wyżej niż mężczyzn. Jedną z generalnie akceptowanych zasad równouprawnienia w koszykówce jest to, że FIBA ma te same reguły w rywalizacji kobiet i mężczyzn, inaczej jak w na przykład w piłce ręcznej, gdzie np. dla kobiet wprowadzono mniejsze piłki. Fakt, że kobiety nie chcą specjalnych zasad i przywilejów dodaje im pewności siebie. Ta zaleta jest jednym z aspektów socjalnych kobiecej koszykówki, wykraczającym poza granice sportu i wkraczającym w aspekty społeczne. Koszykówka jest z całą pewnością atrakcyjną grą dla kobiet, co stanowi fakt, że jest grą zespołową grą numer jeden w wielu krajach Ameryki Południowej, w Afryce, Azji, w tym zwłaszcza w najbardziej zaludnionym kraju świata - Chinach. Bezsporny także jest fakt, że koszykówka pomaga ugruntowywać rolę kobiet w społeczeństwie.

Rzeczpospolita Koszykarska

Tradycje polskiej koszykówki sięgają pierwszych lat minionego stulecia. Pionierkami koszykówki w naszym kraju były właśnie kobiety. Niejaka Maria Germanówna, po przyjeździe z Wielkiej Brytanii, dokąd delegowało ją Lwowskie Towarzystwo Zabaw Ruchowych, przywiozła i rozpowszechniła zasady gry w koszykówkę wśród dziewcząt. Było to w 1908 roku. Pierwsze mecze kobiet rozegrano w 1909 roku we Lwowie. Znaczne upowszechnienie koszykówki wśród młodzieży, zwłaszcza żeńskiej, nastąpiło w latach dwudziestych i trzydziestych. Wtedy też powstały pierwsze drużyny i sekcje w klubach Poznania, Łodzi, Warszawy i Krakowa. W 1928 roku powstał Polski Związek Gier Sportowych. Zorganizowano pierwsze mistrzostwa kraju mężczyzn (1928) i kobiet (1929). Nawiązano także pierwsze kontakty międzynarodowe. W 1936 roku polska reprezentacja wzięła udział w igrzyskach olimpijskich w Berlinie, zajmując czwarte miejsce, w 1937 roku w II Mistrzostwach Europy w Rydze naszym także przypadło czwarte miejsce.. W 1939 roku w Kownie panowie wywalczyli brązowy medal, natomiast panie zdobyły ?brąz? rok wcześniej w Rzymie.

Dalszy rozwój koszykówki nastąpił w latach pięćdziesiątych. Wprowadzono system rozgrywek ligowych (I liga, później II liga i ligi międzyokręgowe), mistrzostwa Polski juniorów oraz juniorów młodszych, a także Puchar Polski.

Pod czujnym okiem PZKosz

Rozwojem koszykówki kieruje Polski Związek Koszykówki założony w 1957 roku, który koordynuje działalność klubową i szkolną oraz amatorską. W latach dziewięćdziesiątych i na przełomie wieków powstały nowe autonomiczne organizacje zawiadujące koszykówką wyczynową najwyższego szczebla krajowego: Kolegium Ligi, następnie Polska Liga Koszykówki Sp. z o. o. (teraz spółka akcyjna) oraz Polska Liga Koszykówki Kobiet Sp. z o.o.

Ważniejsze sukcesy

Mężczyźni:

- igrzyska olimpijskie w Rzymie - 7. miejsce;

- igrzyska olimpijskie w Tokio - 6. miejsce;

- igrzyska olimpijskie w Meksyku - 6. miejsce;

- igrzyska olimpijskie w Monachium - 10. miejsce;

- igrzyska olimpijskie w Moskwie - 7. miejsce;

- mistrzostwa świata w Montevideo w 1967 r. - 5. miejsce;

- mistrzostwa Europy we Wrocławiu w 1963 r. - 2. miejsce ;

- mistrzostwa Europy w Moskwie w 1965 r. - 3. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Helsinkach w 1967 r. -3. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Neapolu w 1969 r. - 4. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Essen w 1971 r. - miejsce;

- mistrzostwa Europy w Turynie w 1979 r. - 7. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Pradze w 1981 r. - 7. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Barcelonie w 1997 r. - 7. miejsce;

- mistrzostwa świata w Chinach w 2019 r. - 8. miejsce;

- EuroBasket 2022r. - 4. miejsce;

Kobiety:

- mistrzostwa świata w Moskwie w 1959 r. - 5. miejsce;

- mistrzostwa świata w Sao Paulo w 1983 r. - 7. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Palermo w 1968 r. - 3. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Banja Luce w 1980 r. - 2. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Anconie w 1981 r. - 2. miejsce;

- mistrzostwa Europy w Katowicach w 1999 r. - 1. miejsce ;

- mistrzostwa świata juniorek w Seulu w 1993 r. - 3. miejsce;

- mistrzostwa Europy juniorek w Vigo w 1975 r. - 2. miejsce;

- mistrzostwa Europy juniorek w Haskowie w 1977 r. - 2. miejsce;

- mistrzostwa Europy juniorek w Cetniewie w 1999 r. - 3. miejsce;

Ponadto warto odnotować liczne sukcesy polskich klubowych drużyn w Eurolidze (Śląsk Wrocław - mężczyźni i Lotos VBW Clima Gdynia - kobiety zdobyły wicemistrzostwo Europy w 2002 r.) oraz Pucharze Europy (Olimpia Poznań - kobiety) i Pucharze Ronchetti (Gdynia, Pabianice - kobiety).

Najlepsze  polskie koszykarki :

Małgorzyta Dydek, Krystyna Szymańska -Lara, Sylwia Wlaźlak i Agnieszka Biebrzycka , to zawodniczki, które prowadziły biało-czerwone do największych sukcesów.

TOP 10 polskich koszykarzy :

10. Łukasz Koszarek (rozgrywający, Stelmet Zielona Góra, 187 cm, 1984 r.)

Wciąż najlepszy polski rozgrywający. Dobry poziom utrzymuje i w PLK, i w Europie – w pucharach lub meczach reprezentacji. Ma ogromne już doświadczenie, potrafi poderwać się na kilka akcji i przesądzić o wyniku. Czasem brakuje sił i szybkich nóg w obronie, ale polskiej koszykówki bez Koszarka wciąż nie można sobie wyobrazić.

9. Aaron Cel (skrzydłowy, Gravelines-Dunkerque, 203 cm, 1987 r.)

Wszechstronny i inteligentny gracz, który odnajduje się wszędzie – i na obwodzie, i bliżej kosza, i w PLK, i w atletycznej lidze francuskiej, i w reprezentacji. Nie jest typem lidera czy strzelca, ale to koszykarz, którego każda drużyna powinna mieć – zespołowy, waleczny, sprytny.

8. Michał Sokołowski (skrzydłowy, Rosa Radom, 196 cm, 1992 r.)

Energiczny skrzydłowy, którego atutem jest przede wszystkim dynamika – szybkość i skoczność wykorzystywane w kontrze, ale też w podkoszowym tłoku. Dobry, nieustępliwy obrońca, w ataku bardzo dobrze gra bez piłki – ucieka obrońcom, wbiega w pole trzech sekund. Do poprawy gra z piłką i nieregularny rzut z dystansu.

7. Damian Kulig (wysoki skrzydłowy, Banvit Bandirma, 205 cm, 1987 r.)

Dobrze odnalazł się w Turcji – zmienił klub na lepszy, w czołowej ekipie ligi gra notuje solidne statystyki, miewa bardzo dobrze mecze w Lidze Mistrzów. Coraz częściej występuje jako rezerwowy środkowy, ale wciąż jest skuteczny w rzutach z dystansu. Doświadczony gracz, który sprawdza się na europejskim poziomie.

6. A.J. Slaughter (rozgrywający, SIG Strasbourg, 191 cm, 1987 r.)

Odpowiedzialny rozgrywający, który nad indywidualną grę i fajerwerki przekłada dobro zespołu, co pokazuje przede wszystkim w reprezentacji. Jak trzeba, potrafi być liderem i zdobywać wiele punktów, gdy gra na dwójce. Pewny w końcówkach spotkań i w obronie, rozgrywający europejskiego formatu.

5. Adam Waczyński (rzucający, Unicaja Malaga, 199 cm, 1989 r.)

Jeden z liderów reprezentacji, świetny strzelec, który ostatnio rozwija się na europejskim poziomie, jeśli chodzi o podania i grę do kosza. W najlepszej w Europie lidze ACB zmienił klub na lepszy, zadebiutował w pucharach, z miesiąca na miesiąc wygląda w Maladze lepiej.

4. Maciej Lampe (środkowy, Shenzen Leopards, 211 cm, 1985 r.)

Szkoda, że wyjechał do Chin, bo to wciąż koszykarz na poziomie czołowych lig w Europie. Po dłuższej przerwie wrócił do reprezentacji i był jej czołowym graczem w eliminacjach – przypomniał o swoich wybitnych umiejętnościach ofensywnych, był zawodnikiem, wokół którego musiała się koncentrować uwaga rywali. Jest naszą nadzieją na dobry wynik na EuroBaskecie.

3. David Logan (rzucający, Lietuvos Rytas, 185 cm, 1982 r.)

Wciąż dynamiczny, wciąż skuteczny, wciąż potrafi zdobywać punkty seriami na wysokim europejskim poziomie. Skończył rok jako trzeci strzelec (18,1 punktu) oraz czwarty podający (6,7 asysty) w Eurocup, w kilku meczach spisał się znakomicie. Mając A.J. Slaughtera selekcjoner Mike Taylor przestał rozważać jego powołanie do reprezentacji, ale ciekawe, co osiągnęłaby ona z Loganem chętnym do gry.

2. Mateusz Ponitka (skrzydłowy, Pinar Karsiyaka, 196 cm, 1993 r.)

Po postępach, których dokonał jeśli chodzi o grę i rozwój kariery w minionych 12 miesiącach, wybraliśmy go koszykarzem roku – Ponitka to już nie tylko efektowny i widowiskowy gracz, który uzupełnia liderów, to coraz częściej lider. Widać to było w reprezentacji, zauważamy to w Turcji. Wciąż może się rozwijać, ma rezerwy jako strzelec, może zrobić dużo większą karierę.

1. Marcin Gortat (środkowy, Washington Wizards, 213 cm, 1984 r.)

 

Niezmiennie utrzymuje dobry poziom w NBA, gdzie jest cenionym specjalistą od czarnej roboty – broni, walczy na deskach, stawia najlepsze w lidze zasłony, ułatwia grę kolegom. Regularnie zdobywa też po kilkanaście punktów w meczu, jest maszyną do double-double. Jedyny nasz koszykarz rozpoznawalny przez przeciętnego Polaka. Szkoda, że zakończył karierę w reprezentacji.

Najwybitniejsi polscy trenerzy:

Władysław Maleszewski, Witold Zagórski, Zygmunt Olesiewicz, Jerzy Będkowski, Edward Kucza, Jan Rudelski, Janusz Mróz, Józef Żyliński, Ludwik Miętta-Mikołajewicz, Henryk Langierowicz, Tadeusz Huciński, Arkadiusz Koniecki, Eugeniusz Kijewski, Tomasz Herkt.

Najwybitniejsi polscy działacze:

Marian Kozłowski, Kajetan Hądzelek

 

Źródło: http://www.pzkosz.pl

 

 

« poprzednia		następna »